Αγαπητές φοιτήτριες και αγαπητοί φοιτητές,
Όπως ήδη γνωρίζετε, από την αρχή της ακαδημαϊκής χρονιάς, η συλλογή βιβλίων και περιοδικών της Τμηματικής Βιβλιοθήκης μας έχει μεταφερθεί και είναι διαθέσιμη για ανάγνωση ή δανεισμό στη Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών. Στη θέση της έχει ιδρυθεί το «Εργαστήριο Ψηφιακής Έρευνας και Μελέτης» με στόχο την όσο το δυνατόν πληρέστερη εκπαίδευσή σας και την απρόσκοπτη ένταξή σας στο ψηφιακό περιβάλλον που θα αντιμετωπίσετε ως εργαζόμενοι, είτε ακολουθήσετε την έρευνα είτε τη Μέση Εκπαίδευση, είτε άλλα συναφή επαγγέλματα. Το εργαστήριο περιλαμβάνει 30 θέσεις δικτύου και είναι διαθέσιμο για μαθήματα που απαιτούν χρήση υπολογιστών ή διαδικτύου, αλλά και για κάθε φοιτήτρια και φοιτητή του Τμήματος, που θέλει να αναζητήσει βιβλιογραφία, να ενημερωθεί, ή απλώς να διαθέσει επωφελώς και ευχάριστα τον χρόνο ενός διαλείμματος ανάμεσα στα μαθήματα.
Παράλληλα, το τρέχον εξάμηνο θα λειτουργήσει πιλοτικά ένα προαιρετικό σεμινάριο εξοικείωσης των φοιτητών της Νεοελληνικής Φιλολογίας με την ψηφιακή τεχνολογία. Στο σεμινάριο μπορούν να συμμετάσχουν έως 30 φοιτήτριες και φοιτητές του ΠΜΣ, του τετάρτου (κατά προτεραιότητα) και του τρίτου έτους. Η εγγραφή θα γίνει με μέιλ που θα αποσταλεί στην κ. Αγγελική Ανδρικοπούλου (biblioph@upatras.gr) από τις 20 έως τις 30/3. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Το σεμινάριο θα ξεκινήσει τη Δευτέρα 3/4 και τα μαθήματα θα προσφέρουν η κ. Δέσποινα Γκόγκου, ο κ. Κυριάκος Στεφανίδης και η κ. Μαρία Φραντζή, που ειδικεύονται στο αντικείμενο της κάθε ενότητας. Τους ευχαριστώ θερμά για την προσφορά τους. Το πρόγραμμα των μαθημάτων με μια σύντομη περιγραφή της κάθε ενότητας από τη κ. Δέσποινα Γκόγκου (βιβλιοθηκονόμο στη ΒΚΠ, απόφοιτη του ΠΜΣ της Ειδίκευσης ΝΕΣ και υποψήφια διδάκτορα του Τμήματός μας), έχει ως εξής:
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ: Νεοελληνική Φιλολογία και ψηφιακή τεχνολογία
1) Εισαγωγή στο Διαδίκτυο και την ασφάλεια/ Βασικές αρχές διαδικτυακής αναζήτησης (Δευτέρα, 3/4/2017, 3-5 μ.μ.)
Παρουσίαση: Κυριάκος Στεφανίδης
Στο εισαγωγικό αυτό σεμινάριο, θα παρουσιαστούν κάποιες γενικές αρχές του Διαδικτύου και κάποιοι κανόνες που καλό θα ήταν να λαμβάνουμε υπόψη μας κατά την πλοήγηση, ώστε να αποφεύγουμε δυσάρεστες συνέπειες. Το Διαδίκτυο είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο, κρύβει όμως και αρκετές παγίδες τις οποίες, τις περισσότερες φορές είναι εύκολο να αποφύγουμε αν ακολουθήσουμε απλές στρατηγικές. Επίσης, θα ξεκινήσουμε με την αναζήτηση και ανάκτηση πληροφορίας μέσω Διαδικτύου. Οι περισσότεροι συνηθίζουμε να πληκτρολογούμε έναν όρο/φράση στο Google, το οποίο είναι αρκετά αποτελεσματικό στην εποχή του Web 2.0. Υπάρχουν όμως τρόποι να αξιοποιήσουμε ακόμη περισσότερο τη δυνατότητα που μας δίνεται και να προσαρμόσουμε την αναζήτηση στις δικές μας ανάγκες και ερευνητικά ενδιαφέροντα. Η παρουσίαση θα εστιάσει σε απλές αρχές όπως π.χ.:
- Τι ψάχνουμε, πως το ζητάμε;
- Τη χρήση «έξυπνων» συμβόλων περιορισμού αποτελεσμάτων (+, -, “”)
Θα προχωρήσουμε σε παραδείγματα αναζήτησης στο ιστό και στη συνέχεια θα μιλήσουμε για τους Καταλόγους των Βιβλιοθηκών όπου θα εξειδικεύσουμε ακόμη περισσότερο την αναζήτησή μας, προσαρμόζοντάς την στο περιβάλλον των ηλεκτρονικών καταλόγων βιβλιοθηκών (OPACs) και συγκεκριμένα στον «Νηρέα» της ΒΚΠ (https://nereus.lis.upatras.gr/).
2) Ηλεκτρονικές υπηρεσίες / Ψηφιακές συλλογές (Τετάρτη, 5/4/2017, 1-3 μ.μ.)
Παρουσίαση: Δέσποινα Γκόγκου & Μαρία Φραντζή
Η ΒΚΠ διαθέτει επίσης ψηφιακές συλλογές και πλατφόρμες όπου κανείς μπορεί να αναζητήσει υλικό που αφορά στην επιστήμη της Φιλολογίας όπως η Πασιθέη (κυρίως τα Modern Greek Dialects and Linguistics Theory, Patras Working Papers in Linguistics και Electra) και το Ιδρυματικό αποθετήριο Νημερτής. Το πιο σημαντικό όμως εργαλείο για την επιστήμη μας είναι οι Ψηφιακές συλλογές Κοσμόπολις, Πλειάς και Δανιηλίς, όπου μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στο πλήρες κείμενο σημαντικών φιλολογικών περιοδικών του 19ου και του 20ού αιώνα.
3) Βάσεις ηλεκτρονικών περιοδικών (Δευτέρα, 24/4/2017, 1-3 μ.μ.)
Παρουσίαση: Μαρία Φραντζή
Συνεχίζουμε την περιήγησή μας στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες που μας παρέχει η ΒΚΠ, γνωρίζοντας τις ηλεκτρονικές βάσεις και τα ηλεκτρονικά περιοδικά στα οποία μπορεί να έχει κανείς πρόσβαση μέσω προσωπικής ταυτοποίησης (λογαριασμός upatras). Η αξιοποίηση της υπηρεσίας μπορεί να γίνει και από το σπίτι του φοιτητή, εφόσον εγκαταστήσει την υπηρεσία VPΝ. Θα ερευνήσουμε επίσης τις πηγές που μας προσφέρει o Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών HEAL-Link.
4) Ψηφιακές συλλογές άλλων ιδρυμάτων/φορέων (Τετάρτη, 3/5/2017, 1-3 μ.μ.)
Παρουσίαση: Δέσποινα Γκόγκου
Θα γίνει μία αναφορά αρχικά στην έννοια της «Ψηφιακής Βιβλιοθήκης». Η εξοικείωση με τον όρο θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του περιεχομένου μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης και κατά συνέπεια οι όροι χρήσης και αξιοποίησής της. Το Πανεπιστήμιο Πατρών δεν είναι ο μόνος φορέας ο οποίος διαθέτει σημαντικό ψηφιοποιημένο και ψηφιακό υλικό που μπορούμε να αξιοποιήσουμε για την φιλολογική μας έρευνα. Κάθε ίδρυμα διαθέτει μία, λιγότερο ή περισσότερο αξιόλογη, λιγότερο ή περισσότερο λειτουργική.
5) Διαδικτυακοί τόποι σημαντικού ενδιαφέροντος /Ξένες βιβλιοθήκες και ψηφιακές συλλογές (15/5/2017, 3-5 μ.μ.)
Παρουσίαση: Δέσποινα Γκόγκου
Το Διαδίκτυο παρέχει μια τεράστια πληθώρα πληροφορίας. Θα προσπαθήσουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας σε μερικές αρκετά χρήσιμες και ενδιαφέρουσες σελίδες που παρέχουν πολύ υλικό που αφορά στη Νεοελληνική Φιλολογία και τις εκπαιδευτικές μας ανάγκες. Ενδεικτικά αναφέρω τον κόμβο του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, ένα πολυεργαλείο με υλικό όπως ηλεκτρονικά λεξικά και σημαντικές πληροφορίες για την ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία.
Στο δεύτερο μέρος του σεμιναρίου αυτού, θα ξεφύγουμε από τα «ηλεκτρονικά γεωγραφικά» όρια της Ελλάδας και θα γνωρίσουμε ξένες βιβλιοθήκες και υπηρεσίες που είναι επίσης σημαντικοί αρωγοί στη φιλολογική έρευνα. Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη δυνατότητα πρόσβασης στις συλλογές αυτές, τι υλικό μπορούν να μας προσφέρουν και πως μπορούμε να το αξιοποιήσουμε. Πέρα από τις εθνικές βιβλιοθήκες, υπάρχουν συλλογικές προσπάθειες που λειτουργούν ως συσσωρευτές της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, με διαπολιτισμικό, διακαλλιτεχνικό και διεπιστημονικό χαρακτήρα.
6) Η Φιλολογία στα social media/Διαχείριση βιβλιογραφίας (Mendeley) (Δευτέρα 22/5/2017, 3-5 μ.μ.)
Παρουσίαση: Δέσποινα Γκόγκου & Μαρία Φραντζή
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την εξάπλωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία, πέραν της όποιας κριτικής διάθεσής μας απέναντί τους, υποβοηθούν σημαντικά το έργο της επιστήμης και της έρευνας, όταν τεθούν στην υπηρεσία των φορέων που ασχολούνται με το πεδίο που μας ενδιαφέρει. Όλοι μας είμαστε εγγεγραμμένοι χρήστες τουλάχιστον σε ένα από αυτά τα κοινωνικά δίκτυα και τα χρησιμοποιούμε για να επικοινωνούμε και να ενημερωνόμαστε. Θα δούμε πως μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε για να υποβοηθήσουμε την ακαδημαϊκή μας ιδιότητα επίσης.
Η σύνταξη βιβλιογραφίας είναι αναπόσπαστο κομμάτι των σπουδών μας και αργά ή σύντομα θα χρειαστεί να την εντάξουμε στην ερευνητική μας προσπάθεια. Τι εννοούμε όμως με τον όρο «βιβλιογραφία»; Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα πρότυπα στα οποία στηριζόμαστε και πως μπορούμε να διευκολύνουμε τη ζωή μας κάνοντας τη σύνταξή της παιχνίδι με σίγουρα αποτελέσματα;
Θα κλείσουμε την περιήγησή μας με κάποιες γενικές συμβουλές και προτάσεις που θα μας βοηθήσουν να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα και να μπορέσουμε μόνοι πλέον να ανιχνεύσουμε νέες «γωνίες του διαδικτύου», ώστε να καλύψουμε τα εξατομικευμένα ενδιαφέροντά μας.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ,
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΩΣΤΙΟΥ