Στο μάθημα πρωτίστως εξετάζεται το μοναδικό πολιτειακό φαινόμενο της γέννησης και εδραίωσης Δημοκρατικού πολιτεύματος στην αρχαία Αθήνα, στη διαχρονική διάστασή του, από τον Θησέα μέχρι τον Εφιάλτη και τον Περικλή. Παράλληλα, γίνεται αναφορά στο πολιτειακό σύστημα της Σπάρτης.

Συναφώς, εξετάζεται ο θεσμός της πόλης-κράτους, που αποτέλεσε το πολιτειακό πλαίσιο στο οποίο αναπτύχθηκε και παγιώθηκε η Δημοκρατία.

Βασικός στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με βασικούς πολιτειακούς θεσμούς της ελληνικής αρχαιότητας. Θεσμοί όπως η Εκκλησία του Δήμου και η Βουλή προσεγγίζονται αφενός στον χρονικό άξονα (Σόλων, Κλεισθένης, Εφιάλτης) και αφετέρου στη λειτουργική τους διαδικασία, σε συνδυασμό με τις σημαντικότερες, θεσμικά κατοχυρωμένες, αρμοδιότητές τους – με αναφορά, ασφαλώς, σε συναφή βασικά θεσμικά όργανα.

Σε συνάρτηση με τα παραπάνω, στο μάθημα ανιχνεύονται πολιτικές και κοινωνικές συμπεριφορές και δράσεις του ατόμου-πολίτη, όπως η εμπλοκή του στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα και η διαρκής συμμετοχή του στην άσκηση της εξουσίας και τη λειτουργία της πολιτείας, που οδηγούν στη βίωση της άμεσης δημοκρατίας.

Στην πορεία του μαθήματος πρωτίστως:

α) δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην παρατήρηση και κωδικοποίηση πληροφοριών μέσα από την παράθεση και τη μελέτη επιλεγμένων αποσπασμάτων από την αρχαία ελληνική γραμματεία (Όμηρος, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Αριστοφάνης, Ισοκράτης, Λυσίας, Δημοσθένης, Πλούταρχος, Παυσανίας, κ.ά.),

β) παρουσιάζονται και μελετώνται, μέσα από τις ίδιες τις πηγές, όχι μόνο τα θεμελιώδη στοιχεία της κοινωνικής / πολιτικής οργάνωσης, αλλά και τα ψήγματα – τα προμορφώματα – αυτού που θα ονομαστεί, αιώνες μετά, δημοκρατική πολιτική οργάνωση.